කොරෝනා වෛරසයට එරෙහි එන්නත අපට ලැබෙන්නේ කවදා ද…?

කොරෝනාවෛරසය ලොව පුරා පැතිර යමින් පවතී. නමුත් ඉන් ඇති වන කොවිඩ්-19 රෝගයෙන් මිනිස් සිරුර ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා තවමත් එන්නතක් බිහි වී නැත.

මෙම තත්ත්වය වෙනස් කිරීම සඳහා වෛද්‍ය පර්යේෂකයෝ මහත් සේ වෙහෙසෙමින් සිටිති.

කොරෝනාවෛරස් එන්නතක් වැදගත් වන්නේ ඇයි?

මෙම වෛරසය ඉතා ලෙහෙසියෙන් පැතිරේ. ලෝක ජනගහනයෙන් බහුතරයකට මෙය තවමත් අවදානම් සහගතය.

මෙම වෛරසයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා මිනිසුන්ගේ ප්‍රතිශක්තියට යම් පුහුණුවක් ලබා දීම එන්නතකින් සිදු කළ හැකිය. එමගින් රෝගී තත්ත්වයකට පත් නොවී සිටීමේ හැකියාව ලැබේ.

එමන්ම, රටවල් වසා දැමීම සඳහා පනවා ඇති නීති වඩා සුරක්ෂිතව ක්‍රමයෙන් ලිහිල් කිරීමටත් සමාජ දූරස්ථභාවය ක්‍රමයෙන් සැහැල්ලු කිරීමටත් හැකි වනු ඇත.

ලබා ඇති ප්‍රගතිය කෙසේද?

පෙර නොවූ විරූ වේගයකින් පර්යේෂණ සිදු වෙමින් පවතී.

ලොව පුරා කණ්ඩායම් 80ක් පමණ එන්නතක් පිළිබඳව පර්යේෂණ දියත් කර ඇති අතර ඉන් සමහරක් මේ වන විට සායනික අත්හදාබැලීම් ආරම්භ කර තිබේ.

• මිනිස් සිරුර මත කෙරෙන ප්‍රථම අත්හදා බැලීම ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ සියැටල්හි විද්‍යාඥයන් විසින් නිවේදනය කරනු ලැබීය. මෙම එන්නතේ ඇති සුරක්ෂිතභාවය සහ කාර්යක්ෂමතාව පරීක්ෂාවට ලක් කිරීම සඳහා සතුන්ගේ සිරුර මත සිදු කෙරෙන මූලික පරීක්ෂණ මෙහිදී සිදු නොකිරීමට තීරණය කිරීම අසාමාන්‍ය තත්වයකි.
• ඖෂධ නිෂ්පාදන ක්ෂේත්‍රයේ යෝධ සමාගම් දෙකක් වන Sanofi සහ GSK එන්නතක් නිපදවීම සඳහා ඒකාබද්ධ වී සිටිති.
• කොරෝනාවෛරසයට එරෙහිව පාවිච්චි කළ හැකි යැයි සැලකෙන එන්නතක් අත්හදා බැලීම සඳහා ඔස්ට්‍ර්ලියානු විද්‍යාඥයන් විසින් මුගටි වර්ගයකට එන්නත් කර තිබේ. සම්පුර්ණයෙන් ම පූර්ව – සායනික පරීක්ෂණ ක්‍රියාවලියට භාජනය කෙරෙන, කොරෝනාවෛරසයට එරෙහි පළමු එන්නත මෙය ලෙස වාර්තා වේ. එය අප්‍රේල් මාසයේ අග භාගය වන විට මිනිස් සිරුර මත අත්හදා බැලීමේ ක්‍රියාදාමය ආරම්භ කිරීමට හැකි වනු ඇතැයි විද්‍යාඥයෝ විශ්වාස කරති.
• ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ පර්යේෂකයන් ගේ ඉලක්කය වී ඇත්තේ ලබන සැප්තැම්බරය වන විට ඔවුන්ගේ එන්නතේ මාත්‍රා මිලියනයක් නිෂ්පාදනය කිරීමය. එම එන්නත ද මේ වන විට මිනිස් සිරුර මත සිදු කෙරෙන සායනික අත්හදා බැලීම් සිදු කෙරෙමින් පවතී.

කෙසේ නමුත්, මෙම කිසිදු එන්නතක් කෙතරම් ඵලදායී වේදැයි තවමත් කිසිවෙක් නොදනිති.

අපට කොරෝනාවෛරස් එන්නතක් ලැබෙන්නේ කවදාද?

එන්නතක් නිපදවීම සඳහා සාමාන්‍යයෙන් වසර කිහිපයක් ගතවේ. ඇතැම් විට එය දශක කිහිපයක් විය හැකිය.

ඒ සා විශාල කාර්ය කන්දරාවක් මාස කිහිපයකින් නිම කිරීම සඳහා පර්යෝෂකයෝ දිවා රෑ වෙහෙසෙති.

2021 වසරේ මැද භාගය වන විට කොරෝනවෛරසය මැඬලීමේ එන්නතක් එළි දකිනු ඇති බවට බොහෝ විශේෂඥයෝ සිතති. එනම්, නව කොරෝනාවෛරසය හඳුනාගෙන මාස 12ක් හෝ 18ක් අවෑමෙනි.

එය නවීන විද්‍යාවේ මහා හපන්කමක් වනු ඇත. නමුත් එය සාර්ථක වන බවට කිසිදු සහතිකයක් නොමැත.

මේ වන විට මිනිස් සිරුර තුළ සංසරණය වන කොරෝනාවෛරස් වර්ග හතරක් පවතී. සාමාන්‍ය සෙම්ප්‍රතිශ්‍යා රෝග ලක්ෂණ ඇති කරවන එම කොරෝනාවෛරස කිසිවකට මේ දක්වා එන්නතක් බිහිකර නැත.

තවදුරටත් කළ යුතුව පවතින්නේ කුමක්ද?

පර්යේෂණ කණ්ඩායම් බොහොමයක් එන්නත් නිර්මාණය කර ඇතත් ඊට අදාළව තවත් බොහෝ දේ කළ යුතුව පවතී.

• මෙම එන්නත් මිනිසාට සුරක්ෂිත බව අත්හදා බැලීම්වලින් තහවුරු විය යුතුව පවතී. දැනට පවතින රෝගයට වඩා බරපතළ වෙනත් ප්‍රශ්න ඇතිකරවන්නේ නම් ඉන් පලක් නොවනු ඇත.
• මිනිසුන් රෝගී වීමෙන් වලක්වා ගැනීම සඳහා මෙම එන්නත් මගින් ප්‍රතිශක්තියට පෙළඹවීමක් සිදු කරනු ඇති බවට සායනික අත්හදා බ්ලීම්වලින් ඔප්පු විය යුතුය.
• එවැනි එන්නතක මාත්‍රා බිලියන ගණනක් නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා මහා පරිමානයේ සැලැස්මක් දියත් කළ යුතුය.
• එය මිනිසාට එන්නත් කිරීමට පෙර ඖෂධ නියාමකවරුන්ගේ අවසරය ලැබිය යුතුය.
• එය ලෝක ජනගහනයෙන් අති බහුතරයකට එන්නත් කිරීම සඳහා පවතින යෝධ අභියෝගය ජය ගත යුතුය.

බොහෝ රටවල් වසාදැමීමට ගෙන ඇති තීරණය හේතුවෙන් මෙම ක්‍රියාවලියේ වේගය අඩු විය හැකිය.

ආසාදිතයන්ගේ ප්‍රමාණය අඩුවන තරමට මෙම එන්නත සත්‍යවශයෙන් ම ක්‍රියා කරන්නේදැයි දැන ගැනීම සඳහා ගතවන කාලය වැඩිය.

මිනිස් සිරුරට එන්නත ඇතුළු කිරීමෙන් අනතුරුව එම වෛරසය ආසාදනය වීමට සැලැස්වීම මගින් එහි ඵලදායී බව ඉක්මනින් තහවුරු කර ගත හැකිය. නමුත් එම ක්‍රමය ඉතා භයානක බව පෙනී ගොස් ඇත්තේ කොවිඩ්-19 සඳහා ප්‍රතිකාර ක්‍රමයක් තවමත් සොයාගෙන නැති බැවිනි.

මිනිසුන් කොපමණ ප්‍රමාණයක් එන්නත් කළ යුතුද?

මෙම එන්නත කෙතරම් ඵලදායී ද යන්න පිළිබඳව අදහසක් නොමැතිව එය නිශ්චය කිරීම අපහසුය.

නමුත් ජනගහනයෙන් 60% හෝ 70%ක් එන්නත් කළ හොත් මෙම වෛරසය පහසුවෙන් ව්‍යාප්තවීම වළක්වා ගත හැකි බවට විශ්වාස කෙරේ.

ලෝක ජනගහනය හා සසඳන කල එය මිනිසුන් බිලියන ගණනකි. එය ද ඵලදායී වන්නේ එම එන්නත හොඳින් ම ක්‍රියා කරන්නේ නම් පමණි.

එන්නතක් නිර්මාණය කරන්නේ කෙසේද?

එන්නතක් මගින් සිදු කෙරෙන්නේ හානිකර නොවන මට්ටමේ වෛරසයක් හෝ බැක්ටීරියාවක් (ඇතැම් විට එහි කොටසක් පමණක්) ශරීරයේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට ඇතුළු කිරීමය.

එවිට ශරීරයට ආක්‍රමණිකයෙකු පැමිණ සිටින බවට හඳුනාගෙන සිරුරේ ආරක්‍ෂක පද්ධතිය ඊට එරෙහිව සටන් වැදී එය පරාජය කරන ආකාරය වටහා ගනී.

පසු කලෙක ඇත්තට ම එම වෛරසය හෝ බැක්ටීරියාව ශරීරගත වුවහොත් ඊට එරෙහිව කළ යුතු දේ පිළිබඳව සිරුරට වැටහීමක් ඇත.

දශක ගණනාවක් තිස්සේ එන්නත් සඳහා භාවිත කළ ක්‍රමවේදය නම් අදාළ වෛරසයම යොදා ගැනීමය.

සරම්ප, කම්මුල්ගාය සහ රුබෙල්ලා (ජර්මානු සරම්ප) රෝග සඳහා නිපදවා ඇති එන්නත්වලට යොදා ගෙන ඇත්තේ දුර්වල කරන ලද වෛරස ය. එවිට සම්පුර්ණ ආසාදිත තත්වයක් ඇති නොවේ.

නව කොරෝනාවෛරසයට එරහිව තැනෙන එන්නත් සඳහා යොදා ගෙන ඇත්තේ නවතම සහ මෙතෙක් අත්හදා නොබැලුණු ක්‍රමවේදයන් ය.

Sars-CoV-2 නමින් හැඳින්වෙන නව කොරෝනාවෛරසයේ ජාන කේතය මේ වනවිට හඳුනාගෙන ඇති බැවින් විද්‍යාඥයන්ට එහි පිටපතක් ගොඩනැගිය හැකිය. නව එන්නත් නිර්මාණය කෙරෙන්නේ එය යොදා ගනිමිනි.

මෙම ජාන කේතයේ කොටසක් පමණක්, චිම්පන්සින්ට ආසාදනය වන හානිකර නොවන වෛරසයකට ඇතුළු කිරීමට ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ විද්‍යාඥයෝ කටයුතු කළහ.

නව කොරෝනාවෛරසයට සමාන පෙනුමක් ඇති ආරක්‍ෂිත වෛරසයක් තමන් නිර්මාණය කළ බවත් මිනිස් ප්‍රතිශක්තිය ඊට ප්‍රතිචාර දක්වනු ඇති බවටත් එම විද්‍යාඥයෝ විශ්වාසය පළ කරති.

අනෙකුත් පර්යේෂණ කණ්ඩායම් යොදා ගෙන ඇත්තේ එම ජාන කේතයේ DNA හෝ RNA කොටස් වන අතර එම එන්නත් ශරීරගත කිරීමෙන් පසු ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ඊට එරෙහිව සටන් කලයුතු ආකාරය වටහා ගනු ඇති බවට විශ්වාස කෙරේ.

මෙම එන්නතින් සෑම වයස් කාණ්ඩයක් ම ආරක්ෂා වේද?

බොහෝ විට මෙය වයස්ගත පුද්ගලයන් මත එතරම් සාර්ථක නොවිය හැක. මෙය එන්නතේ වරදක් නොවේ. සාමාන්‍යයෙන් වයස්ගත පුද්ගලයන් සතු ප්‍රතිශක්තිය එන්නත් සඳහා හොඳින් ප්‍රතිචාර නොදක්වයි.

මෙහි අනර්ථකාරී අතුරුඵල වේද?

සෑම ඖෂධයක ම අතුරුඵල පවතී. බහුලව භාවිත කෙරෙන වේදනා නාශකයක පවා තත්ත්වය එසේමය.

කෙසේ නමුත් නව කොරෝනාවෛරසය වෙනුවෙන් නිපදවෙන එන්නතක පැවතිය හැකි අතුරුඵල පිළිබඳව නිගමනයකට එළඹිය හැක්කේ ඒ පිළිබඳව කෙරුණු සායනික පරීක්ෂණවලින් අනතුරුව ය.

මේ පිළිබඳව ඖෂධ නියාමකයන් දැඩි අවධානයකින් පසුවනු ඇත.

එන්නත මුලින්ම ලැබෙන්නේ කාටද?

එන්නතක් නිෂ්පාදනය කළහොත් එහි මුල් අවධිය තුළ සැපයුම සීමා සහිත වනු ඇත. එම නිසා පළමු තොග භාවිතය පිළිබඳව ප්‍රමුඛතාවය තීරණය කළ යුතුව පවතී.

කෝවිඩ් – 19 රෝගීන් සමඟ සමීපව කටයුතු කරන සෞඛ්‍ය සේවකයන් ප්‍රමුඛතා ලැයිස්තුවේ ඉහළින් ම සිටිනු ඇත.

නව කොරෝනාවෛරසයේ බලපෑම මාරාන්තික වී ඇත්තේ වයස්ගත පුද්ගලයන්ටය. මෙම එන්නත එම වයස් කාණ්ඩයට සාර්ථකව ප්රතිචාර දක්වන්නේ නම් ඔවුන්ට ද ප්‍රමුඛතාවය හිමි වනු ඇත.

කෙසේ නමුත්, වයස්ගත පුද්ගලයන් සමඟ වාසය කරන්නන් හෝ ඔවුන් රැකබලා ගන්නා උදවියට මෙම එන්නත ලබා දීම වඩා යහපත් විය හැක.